Özellikle ilk kez doğum yapacaksınız aşağıdaki soruların zihninizden geçme ihtimali çok yüksek:

Nasıl doğum yapacağım?

Ya hastaneye yetişemezsem?

Doğum sancıları sırasında ya kontrolümü kaybedersem?

Ya bayılıp tekrar ayılamazsam?

Ya bebeğime bir şey olursa?

Başkalarının önünde nasıl çıplak duracağım?

Anne olmayı çok istemiş ve aylarca bebeğinizi kucağınıza alacağınız günü iple çekmiş olsanız da doğum anı, sizin için hala korkutucu bir an olabilir. Korku hissi mevcut veya olası bir tehlikeye karşı hissedilen doğal bir tepkidir. Korku hissi stres yaratan durumlara karşı tetikte olmamızı ve bu durumlarla başa çıkabilmemiz için bizi motive eder. Doğum süreci de önceden kestirilemediğinden bu belirsizlik hissinin sizde korku yaratması da doğaldır. Ancak bazı kadınlarda bu korku çok şiddetli bir hale gelerek annenin ve bebeğin sağlığını olumsuz etkileyebilmektedir. Çoğunlukla gebelikten önce başlayarak, devam eden bu şiddetli korkuya “tokofobi” denmektedir.

Doğum Korkusunun Nedenleri ve İlişkili Faktörler

Gebelik sürecinde bedeninizde oluşan değişiklikler sizde de farklı duygular yaratabilir. Gebeliğin ilk trimesterinde hamile olmaya ilişkin kimi zaman mutluluk kimi zaman kaygı ile giden değişken duygular en sık yaşanan psikolojik değişikliklerdir. İkinci trimesterde bu duygular çoğunlukla azalır ve son trimesterde doğumun yaklaşması ile birlikte olumlu duygulara ek olarak kaygı ve korkunun eşlik ettiği ambivalan duygular yaşanabilmektedir. Gebelerin %5-25’i doğum korkusu yaşayabilmektedir. Bu korkunun aşırı olduğu durumlarda gebelik ve doğum komplikasyonları, doğumda artmış analjezi kullanımı, artmış doğum müdahaleleri, acil ve isteğe bağlı sezaryen, postpartum depresyon, posttravmatik stres bozukluğu, anne bebek bağlanmasında gecikme, eş ile ilişkide sorun yaşamaya neden olabileceği literatürde farklı araştırma bulguları ile desteklenmiştir.

Ben niye doğum yapmaktan bu kadar çok korkuyorum ben de bir sorun mu var?

Doğum korkusu biyolojik, psikolojik, sosyal faktörlerden etkilenebilmektedir.

– Düşük ağrı eşiğine sahip olma düşüncesi, doğum ağrısından korkma ile ilişkilidir

– Kişilik özellikleriniz de doğum korkusu düzeyinizi etkileyebilir. Genel olarak kendinizi kaygılı, öz güvensiz olarak adlandırıyorsanız bu kişilik özellikleriniz doğuma yönelik beklentilerinizi etkileyerek doğum sırasındaki davranışlarınızı ve deneyimlerinizi olumsuz etkileyebilmektedir.

– Daha öncesinde yaptığınız doğuma ilişkin deneyimleriniz olumsuz ise veya çevrenizden çok sık olumsuz deneyimler duymuş veya tanık olmuş iseniz bu deneyimler de doğuma yönelik korkunuzu arttırabilir

– Gözden kaçırılmaması gereken bir diğer nokta da gebelikte yaşanan depresyondur. Pek çok biyolojik ve psikolojik faktörün bir araya gelmesi ile birlikte hamilelik sürecinde depresyon ve kaygı bozukluğu riski artmakta bu da kadında doğum korkusunun şiddetlenmesine sebep olabilmektedir.

– Gebenin sosyal destek sistemlerinin eksik olması da doğum korkusuna neden olabilmektedir

Korku ve doğumda hissedilen acı ilişkili mi?

Korku duygusu ile birlikte bedenimiz kortizol salgılamaya başlar ve sempatik sinir sistemi devreye girer. Sempatik sistem devreye girince solunum ve kalp atışları hızlanır, büyük damarlar kasılır ve organlara giden kan azalır.

Peki bunun doğumla ilişkisi nedir?

Doğum öncesinde korku duygusunu kontrol etme becerisi geliştirilmezse, beden savunmaya geçer. Fakat uterus bedenin defans sisteminin bir parçası değildir. Bu nedenle uterusa giden arterler büzülür, daha az kan ve oksijen gitmeye başlar. Kanın, dolayısıyla oksijenin azalmasıyla serviks gerginleşir ve sertleşir. Bu durum doğumun uzamasına yol açar. Ayrıca, uterusa oksijenin az gitmesi bebeğe de giden oksijenin azalmasına yol açar. Bununla birlikte korkuya bağlı olarak bedenin verdiği tepkiler uterus kaslarının normal çalışma dengesini bozarak birbirlerine zıt hareket etmesine yol açarak serviksin gergin ve kapalı kalmasına yol açar. Bu iki kasın birbirine zıt çalışması ise doğumda ağrı hissedilmesine neden olur.

Peki doğuma yönelik korkularımla nasıl başa çıkabilirim?

– Korkularınızı ailenizle, çevrenizle veya sağlık personeli ile mutlaka paylaşın. Bazen zihnimizde dolanan bizi kaygılandıran düşünceleri birine anlattığımızda abarttığımız kadar kötü olmadığını fark edebiliriz.

– Doğuma ilişkin bilgi alın, doğumla ilgili var olan yanlış bilgilerin değişmesi korkuların azalmasını sağlamaktadır.

– Doğum öncesinde ve doğum sırasında farmakolojik olmayan bazı yöntemlerinde ağrı duygusunu azalttığı farklı araştırmalarda desteklenmiştir. Örneğin Doğum ağrısını azaltmak için dokunma ve masaj, transkütan elektriksel sinir stimülasyonu, intradermal su enjeksiyonu, soğuk ve sıcak uygulama, hidroterapi gibi nonfarmakolojik yöntemler doğum ağrısının kontrolünde kullanılmaktadır. -Ayrıca, Müzikoterapi, Aromaterapi ve Akupunktur da gebenin rahatlaması ve dikkatini başka noktalara odaklayabilmesinde etkili olduğu düşünülmektedir.

– Son olarak ülkemizde de popüler olan hamile yogası gebenin doğumu daha rahat atlatmasını desteklemektedir. Yoga ile öğrenilen özel nefes alma teknikleri ile bilinç yükselmekte ve rahatlama hissedilmektedir. Doğru nefes alma teknikleri doğumda kasları gevşetir, kan dolaşımını destekler ve doğru nefes alma teknikleriyle anne ve fetüse yeterli oksijenin ulaşması sağlanır.

Unutmayın doğum korkunuzla ve doğum ağrısı ile başa çıkmak için pek çok yol olmakla birlikte herhangi bir girişimde bulunmadan önce mutlaka doktorunuza danışın!