Bitki yetiştirmek için illa bahçe mi olmak zorunda? Tabi ki değil. Eğer çiçekleri seviyorsan, yeşillik içimi açıyor, mutlu ediyor diyorsan evde, balkonda hatta cam kenarında dahi çiçek yetiştirebilirsin. Tabi her yerde yetiştirebileceğin, yetiştirmenin kolay olduğu anlamına gelmiyor. “Biraz su, biraz güneş ışığı yeter, çiçek bakımı ne kadar zor olabilir ki?” Diye düşünebilirsin ama işin özü sulamaktan çok daha ötede bir bakımdan geçiyor. Bazen hiç beklemediğin bir anda bitkin çiçeklerini dökebiliyor, bir sabah uyandığında onu boynunu bükmüş bir halde bulabiliyorsun. İşte bu yüzden evde çiçek bakımının püf noktalarını anlatmak istiyorum.

Bitki bakımının en önemli adımı bitkiye uygun saksı seçimidir. Daha küçücük olan fideni veya tohumlarını çok büyük bir saksıya ekmemelisin. Kökleri geniş alana yayılacak olan bitkini geniş saksılara, kökleri aşağı doğru uzayan bitkilerini ise derin saksılara ekmelisin. Yetiştirmek istediğin bitki türüne göre bu bilgileri internetten bulabilirsin. Belki de bir sonraki yazımda sana evde yetiştirebileceğin havayı temizleyen bitkilerin bakımını anlatabilirim.
Evet bitkiyi bir kere saksıya koyduk ama hep aynı saksıda kalacak değil. Güzel bebeğimizin saksını değiştirirken köklerinin zarar görmemesi gerekiyor.

Saksıdaki bir diğer önemli konu ise sulama yaptığında fazla suyu dışarı atacak deliklerinin ve suyun dışarı akmasını engelleyecek tablasının bulunması. Böylece fazla su atılacak ve bitkinin kökleri çürümeyecek. Bazı türlerde saksının altına koyacağın çakıl taşları da aynı etkiyi sağlamana yardımcı olabilir.

Bitkimizin yuvasını bulduk, şimdi sıra toprağını seçmekte. Toprakta en az saksı kadar önemli çünkü bitki ihtiyaç duyduğu tüm besini ve yararlı maddeleri ondan alacak. Genellikle ev bitkileri için torf (organik madde açısından zengin toprak) önerebilirim. Fakat bu da bitkiden bitkiye farklılık gösterebilir. Kaktüsler kalın kum karışımını, menekşeler torfu, orkideler talaşlı toprakları sever.

Toprağı da saksı gibi zaman zaman değiştirmeli ve temizlemelisin. Bitkilerden toprağa dökülen yaprakları ve yabancı maddeleri sık sık temizlemelisin. Saksının dibine koyduğun toprağı çok bastırmamalısın ve köklerin hava alabilecek şekilde kalmasını sağlamalısın. Aksi takdirde bitki kökleri zarar görüp çürüyebilir ve bunun dönüşü olmayabilir.

Saksı ve toprak yılın belli bölümlerinde uğraşman gereken şeylerken, sulama en sık tekrarlayacağın kısım. Bitkiyi ne sıklıkla sulayacağın türüne göre büyük değişiklikler gösterebilir. Mesela kaktüslerini ayda 1-2 kez sularken, menekşeyi 4ila 7 günde 1 olacak şekilde sulamalısın. Ancak sulama yaparken dikkat etmen gereken başka noktalar da var. Öncelikle sulamayı hep aynı gün ve aynı saatte yapmaya özen göstermelisin. Çiçeğinin buna alışması daha sağlıklı bir şekilde yetişmesini sağlar.

Çiçeği sulama vaktinin geldiğini anlamak için mutlaka toprağını elinle kontrol et. Eğer parmağınla yokladığın toprak çok kuruysa hemen sulama yap, eğer nemliyse sulama yapmana gerek olmayabilir.

Sulama yaparken suyun bitkinin yapraklarına ya da çiçeklerine gelmemesine dikkat et. Mümkünse ince uçlu sulama kaplarını tercih et ve doğrudan toprağı sula. Böylece çiçeklerin çok daha uzun ömürlü ve sağlıklı olacaktır. Son olarak, sulama yapmadan önce çiçeğin saksısının altında bulunan tablanın mutlaka boş olduğundan emin ol. Aksi halde kökleri fazla suya maruz kalıp çürüyebilir, aman diyelim.

Bitkiler için bir diğer önemli konu ise ortam sıcaklığı, nem dengesi ve aldıkları güneş ışığıdır. Bu da diğerleri gibi bitki türüne göre değişiklik göstermektedir. Menekşe gibi nemi çok seven bir çiçek bile çok sıcak ya da çok nemli bir ortamda mutlu olmayabilir mesela. Bunun için mutfak gibi çok nemli bir ortamda yetiştireceksen bile gün içinde çok fazla buhar yapacak yemek pişirmen durumunda mutlaka bulunduğu alanı havalandırarak sıcaklık ve nem dengesini sağlamalısın. Bitkilerini kaloriferlere çok yakın yerlere radyatörlerin üzerine koyma ki kökleri zarar görmesin.

Aynı şekilde kaktüs gibi güneş ışığını doğrudan almayı çok seven bir çiçeğin bile olsa yaz günü öğle saatlerinde, güneşin kavurucu sıcaklarının altında fazla bulunmamasına dikkat et. Bu da yine çiçeklerinin yanmasına neden olabilir, çiçeğini güneşin zararlı etkilerine maruz bırakabilirsin.

Mevsim geçişlerinde yani, ilkbahar-sonbahar aylarında ve dinlenme periyodu olan kış mevsiminde de bitkilerin özel bir bakıma ihtiyaç duymaktadır. Örneğin çoğu bitki yer değişikliğinden hoşlanmaz ama kış ve yaz aylarında güneşin etkisi aynı olmadığından yer değişikliği yapman gerekecektir. Çiçeğini gözlemlemeli, gerekli sıcaklık ve nem ölçümlerini yapmalı ve gerekli olduğu takdirde yerini değiştirmelisin. Mevsim geçişlerinde böceklenme ve parazit sorunları yaşayabilirsin. Bu gibi durumlarda bitkinin toprağını temizlemeli, dökülen çiçek yapraklarını toplamalısın. Gerekliyse toprağı değiştirip saksısını da temizlemelisin. Zamanında yapacağın budama işlemi, tohum ve fideden çoğaltma yöntemini de ilkbahar ya da sonbahar aylarında yapmalısın.

Şimdi de bitkilerini besleyecek özel birkaç tarif vereceğim.
Yumurta haşladığın suyu çiçekli bitkilerinde sulama suyu olarak kullanırsan daha çok çiçek açtığını görebilirsin. Haşladığın yumurtaları bir güzel yiyorsun, suyu iğse soğutup toprağa döküyorsun. (Yapraklarına gelmeyecek şekilde) Bir haftada sonucunu görebilirsin.
Meyve ve sebzelerin kabuklarını atmak yerine onlardan çiçek coşturan yapabilirsin. Nasıl mı? Şöyle ki, kabukların üzerine kaynamış suyu döküp 11-20 saat arasında demlendiriyorsun ve elde ettiğin suyu bitkinin toprağına döküyorsun. Sonuç gayet tatmin edici. Güçlü ve gür çiçek açmaya başlayan bitkinin yaprakları da çok canlı yeşil renkte olacaktır.

Son tarifim evde yapabileceğin zahmetsiz ve masrafsız gübre. Muz kabuğu, kahve ve yumurta kabuklarını rondodan geçirip homojen bir kıvam almasını sağlıyorsun. Daha sonra gübreleme işlemindeki gibi toprağa kaşıkla ilave ediyor ve sonucunu bekliyorsun.
Bitkilerinde sevgiye ihtiyacı olduğunu unutma, sevgi her şeyi güzelleştirir.

Hazal Şahin