Günlük duygularımızın farkına varmak ve onları takip etmek, daha mutlu ve dengeli bir hayatın anahtarı olabilir mi? Bilimsel çalışmalar bu soruya net bir yanıt veriyor: Evet, olabilir! Duyguları düzenli olarak takip etmenin, özellikle olumlu duyguların sürekliliğini artırmada güçlü bir etkisi var. Gelin, bu etkilerin bilimsel temellerine birlikte göz atalım.

Araştırmanın Arka Planı

2023 yılında Amerika’daki Arizona State, Pennsylvania ve Virginia üniversitelerinden bir ekip, 1.025 katılımcıyla kapsamlı bir çalışma gerçekleştirdi. Amaçları, duygu takibinin ruh sağlığı üzerindeki etkilerini anlamaktı. Katılımcılar 21 ila 28 gün boyunca günlük duygularını izledi ve şu üç gruba ayrıldı:

            •          Takip Grubu: Geçmiş duygularını grafikler ve duygulara neden olan olayların açıklamaları ile takip ettiler.

            •          Raporlama Grubu: Sadece o günkü duygularını kaydettiler ama geçmiş verileri inceleyemediler.

            •          Kontrol Grubu: Duygularını hiç kaydetmediler, yalnızca günlük rutinlerle ilgili sorulara yanıt verdiler.

Araştırmanın temel amacı, geçmiş duyguların hatırlanmasının olumlu ve olumsuz duyguların sürekliliğini nasıl etkilediğini anlamaktı. Geçmiş araştırmalar, insanların olumsuz olayları ve duyguları daha kolay ve detaylı hatırladığını, buna karşın olumlu duyguların hafızada daha silik kaldığını göstermişti. Bu doğal eğilim nedeniyle, mutlu anılarımız genellikle arka planda kalabiliyor. Ancak araştırma, bu olumlu duyguları hatırlamaya yönelik basit bir hatırlatmanın bile bu durumu değiştirebileceğini ortaya koyuyor.

Olumlu Süreklilik Etkisi Nedir?

Araştırmanın iki aşamasında da “olumlu süreklilik etkisi” (positive persistence effect) adı verilen bir fenomen gözlemlendi.

            1.Olumlu Duygular Daha Uzun Süre Korundu: Takip grubundaki katılımcılar, raporlama grubuna kıyasla olumlu duygularını %15 daha uzun süre korudu. Ancak olumsuz duyguların kaydedilmesi böyle bir etkiye neden olmadı.

            2.Hatırlatmaların Gücü: Geçmiş duyguları grafiklerle veya açıklamalar ile hatırlayan kişiler, olumlu duygularını daha güçlü bir şekilde sürdürebildi.

            3.Duyguların Nedenlerini Hatırlamak: Sadece duyguları değil, bu duyguların nedenlerini de hatırlatan anımsatıcılar olumlu etkileri daha da artırdı.

Bu bulgular, olumlu duyguların kaydedildiğinde daha kalıcı olduğunu gösteriyor. Dolayısıyla olumlu duygularımızı kaydetmek ve bir grafikle takip etmek bu duyguların ertesi güne taşınmasına yardımcı oluyor. Dahası, bu duyguların nedenlerinin de hatırlanması bu etkiyi arttırıyor.

Duygu takibi yapmak, hem zihinsel sağlığınızı desteklemek hem de mutlu anılarınızın etkisini sürdürmek için güçlü bir araç olabilir. İşte başlamak için basit bir rehber:

1.Duygularınızı Günlük Olarak Kaydedin: Bugün nasıl hissettiğinizi ve neden böyle hissettiğinizi Elika duygu takibi ile kaydedebilirsiniz.

2.Geçmişi Gözden Geçirin: Önceki günlerde sizi mutlu eden durumları inceleyerek tekrar deneyimlemek için fırsatlar yaratın.

3.Olumlu Anılarınızı Güçlendirin: Grafiklerle veya notlarla geçmiş mutlu anılarınızı hatırlayabilirsiniz.

Duygu Takibinin Zihinsel Sağlığa Katkısı

Araştırma, olumlu duyguların sürekliliğini artırmanın şu faydalarını vurguluyor:

            •          Stres Yönetimi: Geçmiş olumlu deneyimlerinizi hatırlamak, stresli durumları daha kolay atlatmanıza yardımcı olabilir.

            •          Daha Sağlıklı Ruh Hali: Düzenli duygu takibi, genel yaşam memnuniyetinizi artırabilir.

            •          Kendinizi Tanıma: Günlük duygularınızı kaydetmek, kendinizi daha iyi anlamanıza ve tetikleyicilerinizi fark etmenize olanak tanır.

Kaynakça

Boghrati, R., Sharif, M. A., Yousefi, S., & Heydarian, A. (2024). Emotion tracking (vs. reporting) increases the persistence of positive (vs. negative) emotions. Journal of Experimental Social Psychology, 110, 104556. https://doi.org/10.1016/j.jesp.2023.104556