S: Gebe kadınlar, genel halka kıyasla enfeksiyona daha açık mı, yoksa COVID-19 ile ağır hastalık, morbidite veya mortalite açısından daha yüksek risk altında mıdır?

C: Hamile kadınların COVID-19’a yatkınlıkları hakkında yayınlanmış bilimsel raporlara dayalı henüz net veri yoktur. Gebe kadınlar, COVID-19 dahil viral solunum yolu enfeksiyonlarına daha duyarlı hale gelecek immünolojik ve fizyolojik değişiklikler yaşarlar. Ancak henüz Çin’de dahil ölümle sonuçlanmış hamile vakası görülmemiştir. Düşük ve orta dereceli semptomlarla hastalığın geçtiği görülmüştür. Virüs ’ün bebeğe geçtiği yahut bebeğe zarar verdiği bir vaka da gözlenmemiştir.

S: COVID-19’lu gebe kadınlar, olumsuz gebelik sonuçları için yüksek risk altında mıdır?

C: COVID-19’lu gebe kadınlarda olumsuz gebelik sonuçları hakkında bilgimiz bulunmamaktadır.  Fakat hamileliğin ilk üç ayında yüksek ateş ve bazı doğum kusurları riskini artırabilmektedir. Genel olarak bu risk çok çok düşük olmakla birlikte, bir grip yahut farklı bir enfeksiyonla benzer risk taşımaktadır.

S: COVID-19’lu hamile kadınlar virüsü fetüse veya yenidoğana (yani dikey bulaşmaya) geçirebilir mi?

C: COVID-19’a neden olan virüsün esas olarak enfekte bir kişiyle solunum damlacıkları yoluyla ve yakın temas ile yayıldığı düşünülmektedir. COVID-19’lu hamile bir kadının COVID-19’a neden olan virüsü fetüsüne veya yenidoğana diğer dikey iletim yollarıyla (doğumdan önce, sırasında veya sonra) iletip iletemeyeceği hala bilinmemektedir. Bununla birlikte, hakemli literatürde yayınlanan COVID-19’lu annelerden doğan sınırlı bebek vakası serilerinde, bebeklerin hiçbirinde COVID-19’a neden olan virüs görülmemiştir. Ek olarak, amniyotik sıvı veya anne sütü örneklerinde de virüs tespit edilmememiştir.

S: Hamilelik sırasında COVID-19 olan annelerden doğan bebekler, olumsuz sonuç riskinde artış yaşıyor mu?

C: Sınırlı vaka raporlarına dayanarak, hamilelik sırasında COVID-19 pozitif annelerden doğan bebekler arasında; olumsuz bebek sonuçları riski bilinmemektedir. Hamilelik sırasında COVID-19 ile ilgili mevcut sınırlı veriler göz önüne alındığında, diğer solunum yolu – viral enfeksiyonlarından kaynaklanan olumsuz sonuçların bilgisi, bu noktada kılavuz olabilir. Örneğin hamilelik sırasında influenza gibi diğer solunum yolu viral enfeksiyonları, düşük doğum ağırlığı ve erken doğum da dahil olmak üzere olumsuz yenidoğan sonuçları ile ilişkilendirilmiştir. Ek olarak, hamileliğin erken döneminde yüksek ateşli soğuk algınlığı veya grip bazı doğum kusurları riskini artırabilmektedir. Özetle genel kanı, grip yahut farklı bir enfeksiyonla Koronavirüsün benzer risk taşıdığı yönündedir. Bu anlamda hamilelerin ekstra endişe duyacağı bir duruma rastlanılmamıştır.

S: Hamile bir kadında veya yenidoğanda COVID-19’un bebek sağlığı ve gelişimi üzerinde, bebeklik döneminin ötesinde klinik destek gerektirebilecek uzun vadeli etkileri olma riski var mıdır?

C: Şu anda, COVID-19’lu bebekler veya utero’da COVID-19’a neden olan virüse maruz kalan bebekler üzerinde; uzun süreli sağlık etkileri hakkında bilgi bulunmamaktadır.

S: Emzirme döneminde COVID-19 virüsü taşıyan bir annenin bebek emzirmesi riskli midir?

C: COVID-19 onaylı bir kişiyle yakın temasa geçildiğinde, virüsün karşı tarafa bulaştığı bilinmektedir. Esas olarak enfeksiyonlu bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında üretilen; solunum damlacıkları yoluyla virüsün bulaştığı düşünülmektedir.
Bugüne kadar bildirilen sınırlı vakalarda COVID-19 olan kadınların, anne sütünde virüs bulgusu bulunmamıştır. COVID-19’a neden olan virüsün anne sütü yoluyla bulaşması hakkında herhangi bir kesin bilgi bulunmamaktadır. (yani, enfekte olmuş bir kadının anne sütünde bulaşıcı virüs olup olmadığı)

S: Enfeksiyon teşhisi konulursa koronavirüs bebeğim üzerinde nasıl bir etki yaratacak?

C: Bu çok yeni bir virüs olduğu için, etkilerini yeni öğrenmeye başlıyoruz. Düşük yapma riskinin arttığını gösteren kanıt yoktur. Ayrıca hamileyken taşıyıcı olursanız bebeğinize geçebileceğine dair bir kanıt da bulunmamaktadır.
Bu nedenle eğer virüsü taşıyorsanız, bebeğinizde anormalliklere neden olması olası değildir. Çin’de koronavirüs semptomları olan kadınlardan doğan bazı bebekler, erken doğmuştur. Koronavirüsünün buna neden olup olmadığı ya da doktorların bebeğin erken doğması için karar vermiş olup olmadığı kesin olarak bilinmemektedir.

S: Çocuklar, genel popülasyona kıyasla COVID-19’a neden olan virüse karşı daha mı hassastır ve enfeksiyon nasıl önlenebilir?

C: Çocukların daha hassas olduklarına dair bir kanıt yoktur. Aslında, Çin’den bildirilen en doğrulanmış COVID-19 vakaları yetişkinlerde meydana gelmiştir. Çok küçük çocuklar da dahil olmak üzere, çocuklarda enfeksiyonlar bildirilmiştir. Ancak çocuklarda yine düşük ve orta dereceli şekilde süreç izlediği görülmüştür. Geçmiş şiddetli akut solunum yolu sendromu, koronavirüs, (SARS-CoV) ve Ortadoğu solunum sendromu, koronavirüs (MERS-CoV) salgınlarından yayınlanan sınırlı bilgilerden, çocuklar arasındaki enfeksiyon nispeten nadir olduğu görülmektedir.
Çocuklarınızın için genellikle sabun ve su veya alkol bazlı el dezenfektanı kullanarak ellerinin temizlenmesi, hasta olan insanlardan kaçınmalarının sağlanması ve grip aşısı da dahil olmak üzere aşılarının tam olması; enfeksiyondan kaçınmak için olağan önleyici faaliyetler olarak ön plana çıkmaktadır.

S: COVID-19’un klinik görünümü çocuklarda yetişkinlere göre farklılık gösterir mi?

C: Çin’de COVID-19’lu çocukların sınırlı raporları ateş, burun akıntısı ve öksürük, soğuk algınlığı semptomlarını tanımladı. COVID-19 olan en az bir çocukta gastrointestinal semptomlar (kusma ve ishal) bildirilmiştir. Bu sınırlı raporlar, COVID-19 doğrulanmış çocukların genellikle hafif semptomlar sunduğunu ve şiddetli komplikasyonlar (akut solunum sıkıntısı sendromu, septik şok) bildirilmiş olsa da, çok nadir görüldüklerini göstermektedir.

S: Pratik virüsten korunma yolları nelerdir?

C: 1. Ellerinizi bol su ve sabunla en az 20 saniye yıkamalısınız.
2. Su ve sabun mevcutta bulunmuyorsa mutlaka el dezenfektanı kullanmalısınız.
3. Hapşurduğunuzda veya öksürdüğünüzde mutlaka bir peçete kullanmalı ve kullandıktan sonra hemen çöpe atmalı ve tekrar ellerinizi yıkamalısnız..
4. Hasta olan insanlardan uzak durmalısınız.
5. Elleriniz temiz değilse, elinizi burnunuza, gözünüze ve ağzınıza asla götürmeyiniz.
6.Sağlıklı ve dengeli beslenmeye özen göstererek bağışıklık sisteminizi kuvvetlendirin.

S: Soğuk algınlığı, grip, alerji vakaları ile COVID-19 semptomlarını nasıl ayırabiliriz.